Dag kinderen van de basisschool . Ik las laatst in de schoolkrant hoe het bij jullie op school gaat . Jullie hebben een hele gezellige school . Bij mij op school vroeger ging het heel anders . Ik zal jullie een paar dingen vertellen over de school van vroeger .
Vroeger hadden wij geen pennen en schriften . Wij schreven toen met een griffel op een lei . Een lei was gemaakt van een bepaald soort steen . Er zat een lijst omheen . De griffel was een soort krijtje . Ieder kind had een eigen lei , griffel en sponzendoos . In die doos zat een vochtig sponsje . Daarmee kon je fouten wegvegen of je lei schoon vegen als hij vol was .
Later kwamen er ook wel schriften en kroontjespennen . In elke schoolbank zat een potje met inkt . Over het potje zat een schuifje . Als je niet aan het schrijven was moest dat dicht . Iedereen had ook een inktlap . Daaraan veegde je de kroontjespen af als je klaar was .
De meisjes kregen in die tijd andere lessen dan de jongens . Zij leerden breien en naaien . Als je acht jaar was moest je een sok kunnen breien en gaten kunnen stoppen . Jongens hadden vaker gym , dit gebeurde op het schoolplein want een gymzaal was er toen nog niet .
In de klas hadden we ook geen verwarming . Er stond een kachel in de klas waar kolen in werden gestookt . Ik ging vroeger samen met een paar andere jongens wat eerder naar school om de kachel te vullen of om het as weg te brengen . Daarvoor kregen wij dan een paar centen per dag .
Vroeger had je een armenschool en een burgerschool . Kinderen van rijke ouders gingen naar de burgerschool en de arme kinderen gingen naar de armenschool . Die was gratis . Voor de burgerschool moest je schoolgeld betalen .
Vroeger zaten de kinderen met z'n vieren naast elkaar in banken en je kon de tafels niet verplaatsen . Als je straf kreeg , moest je een bord voor waarop ezel stond geschreven of ezelsoren op en dan in de hoek van de klas gaan staan . Ook waren de ramen heel hoog , naar buiten kijken kon haast niet . Wel moesten wij altijd heel netjes zitten met onze armen over elkaar , voeten naast elkaar en de rug recht .
Wij kregen wel dezelfde lessen op school als jullie nu . Maar het gebeurde wel op een andere manier . Lezen gebeurde altijd hardop en klassikaal . Als je goed was mocht je niet verder lezen , want dan kreeg je straf . Er waren ook niet zoveel boeken , zoals er nu zijn . Dus werden de boeken vaak nog een keer gelezen . Ook waren de verhalen minder leuk dan nu . We leerden lezen met de leesplank “Aap , noot mies . ”
Schrijven was vroeger veel belangrijker dan nu , iedereen moest zijn pen op dezelfde manier vasthouden . Vaak werd er aan schoon schrijven gedaan . Dan moesten we met onze vinger in de lucht gaan schrijven .
Het dik en dun schrijven vond mijn vrouw altijd zo leuk om te doen . Dan moesten we een dun lijntje op en een dik lijntje neer schrijven . Dat was nog best moeilijk . Met rekenen moesten wij altijd heel veel rijtjes met geldsommen maken , koopmansrekenen noemden ze dat . Verder moesten we altijd alle tafels uit ons hoofd kennen . Zo gingen er nog veel meer dingen anders dan nu bij jullie op school . Jullie kunnen altijd nog naar het schoolmuseum in Rotterdam komen om alle dingen in het echt mee te maken .
Groeten Opa Leo .
Naar : E . Beentjes . De school vroeger en nu ; een lessencyclus over dit thema , vermeld op www . lesidee . nl . Het verhaal stond hierin en is uitgebreid met foto’s . Nationaal Onderwijsmuseum te Rotterdam : Zie www . onderwijsmuseum . nl